Bazı akşamlar elektrikler kesilip karanlıkta kaldığımızda sağda
solda nasıl mum aradığımızı bi hatırlayın, ne kadar da sıkıntılı bi durum.
Aydınlatmanın yani ampulün ne kadar değerli bi icat olduğunu işte tam da o anda
anlıyoruz.
Bundan yaklaşık 150 yıl öncesine kadar yani dünyada henüz
aydınlatmanın mumlar ve gaz lambalarıyla yapıldığı dönemlerde birileri ampulün
icadı üzerine çalışıyordu. Aklınıza hemen ampulün mucidi olarak Thomas Edison
gelebilir fakat ampulü ilk icat eden Edison değildir. Edison, ampulün
kullanımını daha iyi hale getirmiş ve patent altına almıştır. İlk elektrikli
ampul, İngiltere’de Humphry Davy tarafından icat edilmişti. Ancak bu
ampullerin kullanım ömrü oldukça kısaydı. Asıl hikaye ise Edison ve Tesla’nın
karşılaşmasıyla başladı. Edison pek çok buluşu olan başarılı bir mucit ve aynı
zamanda da iyi bir iş adamıydı. Fakat o dönemde Amerikalı her ticaret adamının yaptığı
gibi o da biraz fırsatçılık peşindeydi. Buluşların üst üste geldiği o yıllarda
kendisi de asistanlarıyla birlikte sürekli yeni buluşlar yapıyor ve bunları
kendi adına patent altına alıp tabiri caizse köşeyi dönüyordu. Nikola Tesla’ysa Sırp
asıllı bi Amerikan vatandaşıydı. Amerikaya geldiği ilk yıllarda kafasında pek çok
farklı fikir olmasına rağmen uzun süre fabrikalarda orada burada ufak işlerde
çalışmış ve sonunda kendisine küçük bir labarotuvar kurabilmişti. Tesla,
bunlarla uğraşırken o yıllarda ampulü geliştirmek için doğru akım üzerine
çalışan Edison ile tanışır. Edison gibi büyük bir mucit ile tanışması ve
gençliğinin verdiği heyecan ile Edisona kendi teorsinden yani Alternatif
akımdan bahseder. Edison Teslanın alternatif akımının kendi işlerine zarar
verebileceğini anlar ve Teslanın anlattığı alternatif akımı küçümseyerek “sen
bu teorilerle uğraşarak vakit kaybediyorsun” der. O dönemde Edison’un ürettiği
ampuller, elektrik santrallerinin çok yakınında olsa bile çok az ışık veriyor
ve kısa sürede patlıyordu. Doğru akım konusunda çözüm bulamayan Edison,
bunu çözmesi için Tesla’ya bir iş teklif eder. İş tamamlandığında ise 50.000
dolar ödeyeceğini söyler. Tesla, kendi fikirlerini küçümseyen Edison ile
çalışmak istemese de cebinde parası kalmadığı için işi kabul eder. Kısa sürede
ampullerin bu sorununu kendi teorisi olan alternatif akım fikriyle çözer.
Sonuçta bugün kullandığımız ampuller ortaya çıkar. Ancak iş bittiğinde
Edison vaatte bulunduğu parayı vermez, kendisinden parasını isteyen genç
Tesla’ya “Amerikaya hoş geldin tam bir Amerikalı olduğunda böyle şakaları
ciddiye almaman gerektiğini öğreneceksin der.” Tesla derhal istifa eder ve kendi
kurduğu labaratuvarında çalışmalarına devam eder. Edison’la aralarında rekabet
başlar fakat Edison gibi büyük bir iş adamının karşısında fazla dayanamaz ve her
alanda önüne engeller çıkar. Tesla,yıllar boyunca elektrik mühendisliği üzerinde
çalışmış ve binlerce teori üzerinden fikirler üretmiştir. New York
şehrinde karşılaşan bu ikilinin hikayesi, günümüzde bile halen tartışılır.
